Тужийн нарс нь Сэлэнгэ аймгийн Шаамар, Алтанбулаг сумын нутагт байдаг манай орны хамгийн том нарсан ойн төлөөлөл юм. Тус ойн дундуур явж Сэлэнгэ аймгийн төв ордог. Тужийн нарс нь байгалийн зүй тогтоцын хувьд өвөрмөц бөгөөд Сибирийн их тайгын зүүн өмнөд төгсгөл, Хэнтийн нурууны салбар уулсын үргэлжлэл болдог. Тужийн нарс нь тэгш тал газрын элсэрхэг хөрстэй нарсан ой бөгөөд эгэл нарс зонхилон ургана. 

Тус нарсан ойн дунд жил бүрийн хаврын ханш нээсэн өдөр очиж тахин шүтдэг "Ээж мод" бий.

Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын баруухантай /10км/ Сэлэнгийн хойд хөвөөнд оршино. 9-10-р зууны үеийн Уйгур улсын худалдааны төв хот байв. Хожим 1588 онд Монголчууд хэрмэн дотор нь сүм барьж Бай булагийн сүм гэж нэрлэж байв. Энэ нь Монголын шарын шашины Эрдэнэзуугийн дараа байгууллагдсан хоёр дахь сүм юм. Бай булагийн туурийг 1998 онд улсын хамгаалалтанд авчээ. 

Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын нутагт оршдог унтарсан галт уул. Дархан газар /1965 оноос/ өндөр нь 1688 м, суурь нь зуувандуу бөмбөгөр бүрхээр хэлбэртэй. Тогооны амсрын өргөн 500-600 м, гүн нь 50-60 м, тогооны ёроолд жижиг нууртай, түүний гүн нь 1.5 метрээс хэтрэхгүй. Тогооны дотор талын урд хэсэгт модтой. Жуулчид болон зам дагуу аялагчид төдийлөн тогоо руу өнгийж хараад байдаггүй бөгөөд ихэвчилэн холоос барааг нь хараад өнгөрдөг. 

Сэлэнгэ аймгийн төвөөс 10 хүрэхгүй км-ийн зайтай, Монгол-ОХУ-ын хил орчимд байгалийн үзэсгэлэн бүрдсэн Сайханы хөтөл хэмээх сайхан газар бий. Өмнө нь Тэмээн хүзүүтийн хөтөл хэмээн нэрийддэг байсан эл газрыг жанжин Д.Сүхбаатар “Үнэхээр сайхан хөтөл юм аа” хэмээн уулга алдсанаас хойш Сайханы хөтөл хэмээн нэрийдэх болсон гэх аман яриа бий.

Сайханы хөтөлийн байгалийн үзэсгэлэнгийн нэг нь Орхон, Сэлэнгийн бэлчир. Орхон, Сэлэнгэ мөрөн энд нийлж, цааш урссаар Байгаль нуурт цутгадаг. 

Хөвсгөл аймгийн Бүрэн хаан сумын нутаг Уушги уулын өвөрт буй хүрэл болоод төмөр зэвсгийн түрүү үеийн цогцолбор. Хиргисүүр, буган чулуун хөшөө /15/ бий. Нэг буган хөшөөнд хүний нүүрний дүрсийг товойлгон гаргажээ. Маш тод болон сонирхол татах буган хөшөөд энд бий.

Төв Азийн намгийн гүнзгий цэнгэг нуур. 2760км2 талбайтай, 136км урт, 36.5км өргөн, хамгийн гүн хэсэгтээ 262.4м дундаж гүн 138м Монголд хамгийн гүнзгий нуур. Нуурыг битүү ой мод бүхий уулс хүрээлэн оршдог бөгөөд, тэдгээрээс хамгийн өндөр нь Бүрэн Хаан уул /3491/ юм. Эрэг нь их хэрчигдэж олон булан тохой, хошуу, хойг үүсгэдэг. Хадан хүйс, Модон хүйс, Далай хүйс гэдэг үзэсгэлэнт арлуудтай. Хур бороо, гадаргийн болон гүний усаар сэлбэгддэг. 4920км кв талбайгаас усждаг бөгөөд 99 гол горхи нуурт цутгаж, ганц Эгийн  гол нуураас урагш гарч, Сэлэнгэ мөрөнд нийлдэг. 10 гаруй зүйл загас /зэвэг, хадран, улаан нүдэн, алгана, гутаарь, омуль зэрэг/-тай. Нуурт хөлөг онгоц улирлын байдлаар зорчдог. Хойд урд эрэгт нь усан тээврийн зогсоолтой. 

Амарбаясгалант хийд нь Сэлэнгэ аймгийн Баруунбүрэн сумын нутагт, Бүрэнхаан уулын бэлд, Ивэн голын хөндийд орших Буддын шашны томоохон хийд юм.
Манжийн Найралт төв хааны зарлигаар Өндөр гэгээн Занабазарын дурсгалд зориулж тухайн үед Их Хүрээ байрлаж асан газар тус хийдийн барилгуудыг бүтээжээ. 1727 онд барьж эхлэн 1736 онд дууссан.

Амарбаясгалант гэдэг нэр нь Монгол нэр бөгөөд анх энэ хийдийг байгуулахаар хэсэг лам нар газар шинжиж явахдаа одоо тус хийдийн байгаа газарт эрэгтэй эмэгтэй 2 хүүхэд чулуугаар гэр барин тоглож байсантай тааралджээ. Тэр 2 хүүхдийн нэр нь Амар, Баясгалант гэдэг байсан гэдэг.

Дархадын хотгор нь Монгол Улсын Хөвсгөл аймгийн баруун хойд хэсэгт орших томоохон хөндий юм. Улаан тайга болон Хорьдол сарьдагийн хооронд, далайн түвшнээс дээш дунджаар 1600 м өргөгдсөн, 160 км орчим урт, 40 км орчим өргөнтэй тус хөндий нь 4270 км² талбайг эзлэн оршино. Дархадын хотгор нь олон нуур, голтой бөгөөд хамгийн том нь Доод цагаан нуур болон Шишгэд гол юм.
Цаа бугын тэжээл болох цагаан хөвд нь зөвхөн Дархадын хотгорт ургадгаараа онцлог. Цаатан ард түмэн нь 2 хуваагдан Хөвсгөлийн баруун, зүүн тайгад амьдардаг бөгөөд уугуул цаатнуудын 60% нь зүүн тайга буюу Дархадын хотгорт амьдардаг ажээ.

Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумаас холгүй орших, Алтанбулаг сумын нутаг дахь “Буур хээр”-ийн талд нэгэн чулуун хөшөө сүндэрлэн оршдог. Энэ талд найман зууны тэртээ Тэмүүжин Мэргэдүүдэд булаагдсан Бөртэ хатнаа буцаан авч их Монгол Улс үүсгэн байгуулах түүхэн ялалтын эхлэл тавигдсан түүхтэй газар.
Мөн энд Монголын тусгаар тогтнолын түүхтэй холбоотой олон олон үйл явдал өрнөж байсныг түүх гэрчлэн авч үлдсэн байдаг. Эл газар нутагт, “Буур хээр”-ийн чулуун хөшөөний урдханд боргилох "Төгсгөө булаг"-ийн дэргэд алдарт "Буурын гэрээ" хэмээх гурван улсын гэрээг үзэглэж, Буур хээрийн алдарт тал, Улаан бургас дамжин ардын хувьсгалын анхны ялалтын цуурай хадаж байсан гэдэг.